Sáng ngời cốt  cách Chủ tịch Hồ Chí Minh 

Chia sẻ về câu chuyện “bếp  núc” của cuốn sách, nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cho hay, ý tưởng phát hành  cuốn sách đến từ việc Hội  Nhà văn Việt Nam dự định lập tủ sách tại NXB của Hội.

Tủ sách nằm trong dự án khánh  thành, khai trương Trung tâm phát triển, quảng bá sách văn học Việt Nam. Điểm đặc biệt  của tủ sách nằm ở chỗ, đây sẽ là tủ sách chuyên trưng bày, quảng bá những tác phẩm viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh  được xuất bản trên thế giới. Những tập thơ kinh điển của nhiều nhà thơ nổi tiếng trên  thế giới, viết về Bác trong hàng  chục năm qua từ năm 1945  được sưu tầm, đưa vào tủ sách. Cuốn sách Một con người, một con đường và một lịch sử: Hồ Chí Minh - Thư gửi nước Mỹ là cuốn sách khởi đầu cho dự án  tủ sách cùng tên.

“Khi có ý tưởng về tủ sách, chúng tôi đã báo cáo với Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng, khi ấy giữ cương vị là Thường trực Ban Bí thư. Sau khi lắng nghe, ông Võ Văn Thưởng đã lập tức  đồng ý và thể hiện sự tâm đắc. Ông cũng đề nghị NXB Hội  Nhà văn làm một cuốn đặc biệt  cả về nội dung lẫn hình thức để gửi tặng Tổng thống Joe  Biden”, nhà thơ Nguyễn  Quang Thiều nhớ lại. 

Sau khi nhận được ý kiến của Thường trực Ban Bí thư khi đó, các thành viên của NXB Hội Nhà văn  đã họp bàn, quyết tâm làm nên một cuốn sách với những giá trị văn hóa, lịch  sử đặc biệt. Dành nhiều  tâm huyết, NXB đã kết  nối, sưu tầm những bức  thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi nước Mỹ được lưu trữ tại Bảo tàng Hồ Chí Minh, Viện Hồ Chí Minh, Cục Lưu trữ Văn phòng Trung ương Đảng, Bộ Ngoại giao và thậm chí là cả những cơ quan ngoại giao của Mỹ...

Với những bản dịch  tiếng Anh, NXB giữ nguyên để tôn trọng nguyên tác. Với một số bức thư Bác gửi được đăng  trên Báo Nhân Dân, chưa có bản dịch, NXB đã mời 2 dịch giả để dịch cuốn sách. Trong  đó, có một người là giáo sư, nhà thơ tên tuổi của Mỹ luôn dành cho Bác những tình cảm trân quý nhất.

Việc dịch một  số bức thư của Bác sang tiếng  nước ngoài nhằm giúp bạn bè  quốc tế có thể hiểu chính xác  nội dung của lá thư; hiểu rõ  hơn về tư tưởng Hồ Chí Minh và sức lan tỏa của cuộc cách  mạng giải phóng dân tộc. 

Điểm đặc biệt của cuốn sách  còn đến từ những giá trị văn  hóa được lột tả qua phần hộp đựng của cuốn sách. Theo nhà thơ Nguyễn Quang Thiều, các nhà thiết kế làm hộp bằng gốm men lam, do các nghệ nhân Huế thực hiện. Riêng phần gốm men, các nghệ  nhân phải làm đến 3 lần mới thành công, để đảm bảo độ tinh xảo, màu sắc cũng như sự  rõ nét trong từng chi tiết.  

Hơn cả một cuốn sách

Tiếp tục với trang bìa, nhà  thơ Nguyễn Quang Thiều  chia sẻ, để lựa chọn được bức  ảnh cho trang bìa cuốn sách, các thành viên của NXB đã  phải dày công sưu tầm những tấm hình về Bác của những nhiếp ảnh gia, phóng viên  nước ngoài.

“Mặc dù ảnh của những nhiếp ảnh gia nổi tiếng trong nước chụp Bác nhiều nhưng chúng tôi vẫn muốn  lựa chọn bức ảnh của nhiếp ảnh gia quốc tế, để lan tỏa  thông điệp về hình ảnh Chủ  tịch Hồ Chí Minh luôn trong trái tim nhân loại. Bức ảnh  được chọn là của một phóng viên người Pháp. Hình ảnh Người trong bức ảnh, thông qua đôi mắt đã toát lên những suy tưởng; thể hiện ý chí, khát vọng mãnh liệt về một đời tận hiến vì nước, vì dân. Để thêm  phần trang trọng, khung ảnh  cũng được làm bằng da khâu  tay”, Chủ tịch Hội Nhà văn  Việt Nam cho hay. 

Với phần nội dung, cuốn sách đã giới thiệu những bức thư của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi cho nước Mỹ; từ những học sinh, phụ nữ, người dân bình thường, nhà báo tới những sĩ quan, Thượng nghị sĩ, Ngoại trưởng và Tổng thống. Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào của lịch sử, gửi cho ai và vì lý do gì, những lá thư đều chứa đựng  tinh thần nhân văn cao cả, thể  hiện khát vọng hòa bình, ý chí  đấu tranh cho độc lập, tự do và  lòng tự hào dân tộc.  

Bức thư đầu tiên được viết năm 1919, ký tên người  thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc. Bức thư cuối cùng viết năm 1969, ký tên Hồ Chí  Minh, Chủ tịch một quốc gia độc lập. Những bức thư ngắn  gọn trải dài trong suốt nửa thế kỷ nhưng đã dựng nên chân dung một con người vĩ đại mang tên Hồ Chí Minh; khắc họa một con đường chân chính, dựng nên một lịch sử kiêu hãnh của dân tộc Việt  Nam. Những bút tích, chữ ký của Bác trong từng giai đoạn cũng đều được thể hiện rõ nét trong cuốn sách nhằm tái hiện lại một giai đoạn lịch sử. Phông chữ được chọn giống như loại chữ đánh từ máy chữ Hermes mà Bác Hồ từng sử  dụng nhiều năm. Các trang in được đóng rời bằng tay. 

Với những ý nghĩa đặc biệt đó, Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng đã quyết định chọn cuốn sách làm món quà đặc biệt tặng Tổng thống Mỹ Joe Biden nhân chuyến thăm cấp Nhà nước của ông tới Việt Nam. Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều nhấn mạnh, nếu tính từ bức thư đầu tiên được viết với danh xưng người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc thì  thời gian đã đi qua hơn một  thế kỷ; còn bức thư cuối cùng được viết bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh thì đã hơn nửa thế kỷ trôi qua. Đã có biết bao đổi thay trên đất nước Việt Nam cũng như thế giới, nhưng tình yêu Tổ quốc, nhân loại, khát vọng tự do của một con người đại diện cho dân tộc mình mãi mãi không bao giờ thay đổi. 

Hơn cả một cuốn sách, một con người, một con đường và một lịch sử: Hồ Chí Minh – Thư gửi nước Mỹ đã gửi đi bức thông điệp đến nước Mỹ và bạn  bè quốc tế về cốt cách văn  hóa của một nhà yêu nước vĩ đại, một chiến sĩ cộng sản kiên cường. Người là  tấm gương sáng ngời, mẫu mực về đạo đức cách mạng; biểu tượng về ý chí, nghị lực và sự phấn đấu, hy sinh  không ngừng vì độc lập dân tộc, vì hạnh phúc của nhân  dân. Người để lại cho dân tộc  ta di sản vô cùng quý báu, đó là thời đại, sự nghiệp, tư tưởng, đạo đức, phong cách  Hồ Chí Minh.